Hoofdpagina

Kunstenpunt en dataverzameling

Kunstenpunt verzamelt metadata over culturale activiteiten van artiesten met een band met Vlaanderen. We focussen op culturele activiteiten binnen de disciplines muziek, beeldende kunst en podiumkunsten. We kijken vooral naar concerten, muziekuitgaven (opnames), tentoonstellingen en residenties, en voorstellingen van theater, dans, performance, etc.

Geschiedenis en toekomst

Om die metadata te beheren hebben de voorgangers van Kunstenpunt (Vlaams Theaterinstituut, Muziekcentrum Vlaanderen, BAM) in de afgelopen decades eigen databanken gebouwd. Maar de data zit daarin opgesloten. De technologie achter die databanken kan bovendien niet verder ontwikkeld worden, omdat de gebruikte frameworks niet meer bestaan, niet meer ondersteund worden, de ontwikkelaars failliet of onbeschikbaar zijn, etc. Een technologische vernieuwing is dus nodig.

We gebruiken daarvoor de digitaliseringstrajecten die de Vlaamse Overheid heeft opgestart. In één daarvan wordt een uitwisselingsinfrastructuur en architectuur uitgetekend waarmee culturele spelers in Vlaanderen metadata over culturele activiteiten kunnen delen. Bovendien werd er in dat traject ook een datastandaard ontwikkeld om zulke gegevens uit te wisselen: https://data.vlaanderen.be/doc/applicatieprofiel/cultuurparticipatie/

Kenmerkende spelers hiervoor in Vlaanderen zijn publiq (die uitinvlaanderen.be beheren), Cultuurconnect (die met bibliotheken en ticketing bezig zijn), meemoo (die metadata hebben over audiovisueel archiefmateriaal van culturele activiteiten) en Kunstenpunt (met onze metadata over podiumkunsten, muziek en beeldende kunst). Andere organisaties die hiermee bezig zouden kunnen zijn: CEMPER, CKV, alle archieven en collectiebeherende instellingen van het Vlaamse Cultureel-Erfgoeddomein, etc.

Ook internationaal zijn er heel wat spelers actief die culturele activiteiten beschrijven: Discogs, Musicbrainz, Operabase, Artfacts, Bachtrack, Facebook, Songkick, BandsInTown, setlist.fm, SecondHandSongs, wikidata, etc.

Visie

Omdat Kunstenpunt geen technologiebedrijf is, is het voor ons belangrijk om cruciale en infrastructurele technologische overwegingen niet zelf te nemen. We moeten vertrouwen op onze partners om een duurzame en gedeelde technologie-infrastructuur uit te bouwen. Daarom ligt voor ons de nadruk op de mogelijkheid om enerzijds metadata in een standaard formaat te kunnen aanvoeren aan die gedeelde infrastructuur, en anderzijds om te bewaken dat die infrastructuur alle tools aanreikt om de verzamelde data van een zo hoog mogelijke kwaliteit te houden. Alleen dan is het aanvullen van de gegevens en waardevol hergebruik -- voor analyse, voor promotie, voor aanbevelingen, voor historisch onderzoek, voor data-geïnspireerd beleid, etc. -- mogelijk.

Aanvullen

Iedereen die zichzelf identificeert, of geïdentificeerd wordt als professionele artiest mag in de databank. Idem voor de activiteiten. Kunstenpunt hanteert geen eigen poortwachterschap.

Kunstenpunt stelt drie mensen deeltijds tewerk om (per discipline) metadata te verzamelen. Maar dat is niet voldoende, want er gebeuren bijzonder veel activiteiten door bijzonder veel actoren. Die allemaal overschouwen is onmogelijk. Daarom is het belangrijk dat we communities die activeren en de mogelijkheid geven om de gegevens aan te vullen, te corrigeren, te verrijken, etc.

Kunstenpunt kan hierbij een faciliterende rol spelen. Bijvoorbeeld door helpen accenten te leggen, projecten te definiëren, bijeenkomsten te organiseren, ondersteuning te bieden, de gemeenschap samen en actief houden, etc.

Zie deze pagina voor verdere reflectie over aanvullen van data: https://osloddt.wikibase.cloud/wiki/Data_kwaliteit_projecten

Hergebruik

Maar data in een databank stoppen heeft weinig zin als die gegevens ook niet hergebruikt worden.

Kunstenpunt

Bij Kunstenpunt voorzien we zelf twee vormen van hergebruik van de gegevens. Enerzijds willen we onderzoek kunnen doen met de data, bv. door "spreidingsanalyses" te maken, an anderzijds willen we de gegevens gebruiken om de vindbaarheid van Vlaamse artiesten en hun activiteiten te verhogen via databank.kunsten.be.

Onderzoek

Kunstenpunt heeft een sterke reputatie op vlak van kwantitatief datagedreven onderzoek (naast de kernwerking, die meer kwalitatief geöriënteerd is). De eigen databank wordt voornamelijk gebruikt om de Vlaamse en internationale "spreiding" in kaart te brengen. Wie doet wat, waar en wanneer? De sector zelf heeft die spreiding nodig als onderdeel van haar verdienmodel, en het kunsten- en cultuurbeleid legt vanouds nadruk op internationale zichtbaarheid. De monitoring daarvan, en eventuele aansluitende praktijkgerichte en beleidsrelevantie conclusies, proberen we periodiek op te leveren.

Databank.kunsten.be

Op onze eigen website https://databank.kunsten.be hergebruiken we de metadata om over actoren en activiteiten "fiches" te tonen. Dat zijn er ongelooflijk veel. Die fiches helpen dus niet om mensen te promoten, want in de grote hoeveelheid is iedereen gelijk. Wat het wel doet is de vindbaarheid vergroten. De reputatie van Kunstenpunt en de aanwezigheid in de databank bevestigt voor een groot stuk het bestaan van de artiest en de activiteit. Het laat een spoor na. De artiest of activiteit is "gedocumenteerd". Wie het wil kan er ooit iets over terugvinden.

Daarnaast voorzien we op https://databank.kunsten.be ook "lijstjes". Dat zijn afgebakende categorieën van mensen en/of organisaties waar we vanuit de missie van Kunstenpunt de nadruk op willen leggen. Dat zijn bv. organisaties die bezig zijn met jonge publieken, hedendaagse componisten, etc. Wie zich herkent in de categorie mag daarin opgelijst worden.

Andere partijen

Maar de gegevens die we verzamelen zijn publiek goed. Dus iedereen mag ze hergebruiken. Meer nog, via het uitwisselingsplatform dat de Vlaamse Overheid ter beschikking wil stellen is er mogelijk zelfs nog meer informatie beschikbaar. En Kunstenpunt engageert zich om waar mogelijk te verwijzen naar parallelle data op Wikidata (of andere platformen).

Om de data van Kunstenpunt te hergebruiken is er een SPARQL eindpunt.

Technologiekeuze

Na zorgvuldige overweging blijkt:

• Wikibase heeft een flexibel data schema, waarin via triples zowat eender welk data model geïmplementeerd kan worden.
• een Wikibase is een community-gedreven tool, te bereiken via APIs, SPARQL en andere linked open data connecties.
• Kunstenpunt hoeft aan Wikibase geen eigen technische ontwikkeling te doen, maar er zijn spelers in de gemeenschap en op de markt die betrouwbare Wikibase instances aanbieden, en het onderhoud op zich nemen.
• Er kan wel een focus zijn op het datamodel (waarbij we de van Vlaanderen opgelegde standaard willen volgen), maar vooral op aanvoer van data en de kwaliteitsbewaking.

Die overwegingen aligneren met de noden van Kunstenpunt. Om tot een wikibase te komen zetten we een wikibase.cloud instance op. Deze wikibase documenteert de zoektocht naar een werkbaar datamodel, dat compatibel is met de Vlaamse datastandaard, en plaveit zo de weg naar een volwaardige Wikibase instance.

Data model

Kernitems en -properties voor relaties

In elk data model is het van belang om de entiteiten te definiëren, en te weten welke relaties er tussen die entiteiten moeten kunnen gelegd worden. De entiteiten zijn activiteiten (residenties, tentoonstellingen, podiumvoorstellingen, concerten, muziekreleases, ...), maar ook mensen en organisaties. Dat gaat dan bijvoorbeeld om makers, kunstenaars, muzikanten, artiesten, concertzalen, kunstgaleries, theaterzalen, repetitieruimtes, etc. Au fond zijn het allemaal "actoren" in dat veld, die "activiteiten" ontplooien. Daarom voorzien we twee belangrijke klasses: activiteiten en actoren.

De oplijsting hieronder is abstract. Bekijk de pagina's modellering van actoren en modellering van activiteiten om dit concreet te maken.

In de kern van het data model zitten een beperkt aantal "core items" (objecten of types van objecten, bv. "Activiteit" en "ActiviteitType") en "core properties" (relaties tussen items, bv. "gebruikt werk" en "gebracht door"). Je krijgt een overzicht van die kernitems en kernproperties:

• Kernitems: [naar pagina met entiteiten van type Core Item]
• Kernproperties: [naar pagina met core properties]

Hoe voer ik een XXXXX in?

Het datamodel wordt uitgelegd op de pagina's modellering van actoren en modellering van activiteiten, maar dat blijft natuurlijk relatief abstract. Om het wat concreet te maken leggen we hieronder uit hoe enkele veel voorkomende en complexe culturele activiteiten ingevoerd moeten worden:

• Hoe voer je een festival in?
• Hoe voer je een kunstbeurs in?
• Hoe voer je een voorprogramma bij een concert in?
• Hoe voer je een toonmoment bij een resident in?
• ...

In heel wat gevallen gaat het dan om complexere verbindingen tussen verschillende activiteiten. Een festival is een recurrente activiteit binnen een meerjarige activiteit, en een concert op een festival is een deel van een specifieke editie van dat festival. En aan welk overkoepelend item hang je dan de betrokken artiesten? We bespreken daarom een aantal concrete gevallen hieronder, telkens met voorbeelden uit de echte wereld.

Hoe voer ik een festival, of een concert op een festival in?

Klarafestival, Walden Festival en Klarafestival in de Zorg zijn drie festivals die jaarlijks georganiseerd worden door Festival van Vlaanderen - Brussel en Internationaal. Klarafestival 2023 had Barbara Hannigan als festivalartieste, en werd geopende met een concert van Barbara Hannigan en London Symphony Orchestra, met Aphrodite Patoulidou als sopraansoliste. Het concert werd gecoproduceerd door Klarafestival en Bozar. Op het programma: Olivier Messiaen (1908 – 1992) met L'Ascension, quatre méditations symphoniques en Gustav Mahler (1860 – 1911) met Symphony No. 4 (info via https://www.klarafestival.be/en/concert/last-tickets-london-symphony-orchestra-barbara-hannigan)

Als we willen, kunnen we dit heel gedetailleerd in deze wikibase overbrengen:

• Festival van Vlaanderen/Brussel/Internationaal heeft een eigen fiche, waar ze geboekstaafd staan als Organisator. Er is een datakwaliteitsprobleem, omdat bv. ook Klarafestival van Vlaanderen gebruikt wordt. We gebruiken even deze laatste entiteit in de rest van de oefening.
• Klarafestival als langslopend festival heeft ook een eigen fiche, waar het geboekstaafd staat als een Activiteit.
• Klarafestival 2023 als editie van deze langlopende festivalreeks krijgt ook een fiche, opnieuw geboekstaafd als Activiteit, maar ook specifiek als onderdeel van Klarafestival (de reeks). Je kan ook zien dat BOZAR (als Organisator) ook als co-producent een rol krijgt. Dit kan parallel gedaan worden voor Walden Festival en Klarafestival in de Zorg.
• Het openingsconcert op datum 10.03.2023 krijgt ook een eigen fiche. Je ziet dat het een activiteit is van het activiteittype Concert, en dat het onderdeel is van Klarafestival 2023. We kunnen ook meegeven dat het werk gebruikt werd van Olivier Messian "L'Ascension". Ook dit concert wordt gebracht door Festival van Vlaanderen Brussel Internationaal en Bozar.

Hoe voer ik een kunstbeurs, of een toonkans op zo een beurs in?

Art Brussels 40th edition was de editie van Art Brussels in 2023, in Expo Brussel, van 25 tot 28 april. Een hele lijst van galeries is present: https://www.artbrussels.com/en/exhibitor/ Baronian Gallery had een stand, waarin Seyni Awa Camara, Robert Devriendt, Lionel Estève, Alain Séchas, Helmut Stallaerts, Achraf Touloub, Charlotte vander Borght and Yves Zurstrassen gerepresenteerd werden (https://www.artbrussels.com/en/exhibitor/baronian/).

• Art Brussels als Organisator heeft een eigen fiche met informatie over begindatum, een URL, samenwerking met bepaalde locaties, etc.
• Art Brussels - 2023 was de 40ste editie van Art Brussels, die gehouden werd in Brussels Expo. We kunnen hier aangeven dat deze editie |gebracht wordt door bv. Baronian. En ook dat de artiest Charlotte vander Borght te zien was op deze beurs in de rol van kunstenaar (opgelet, dit is de rol, niet het Agent Type "kunstenaar", in samenwerking met Baronian.

Hoe voer ik een voorprogramma in van een concert?

Voorprogramma's (en DJ-sets na een concert) hebben een duidelijke hierarchische ondergeschiktheid aan de "main act", en zijn daarom een onderdeel van (subactiviteit) van het main concert. Zo is er bijvoorbeeld het concert van Zwangere Guy, met DJ DYSFUNKSHUNAL als voorprogramma: https://www.n9.be/nl/concerten/concert/huysmanhoeve-2023-vr Het concert vindt plaats dankzij de organisatie van de N9, op de locatie Huysmnashoeve. In principe kan dit ingevoerd worden als 1 concert, waaraan 2 artiesten hangen, maar vanuit het perspectief van de artiest is een concert 1 artiest op 1 moment. Daarom kiezen we ervoor om van het voorprogramma een "subconcert" aan te maken, dat omwille van de duidelijk hierarchie wel "maar" een onderdeel is van het hoofdconcert.

• Het hoofdconcert krijgt een eigen fiche, maar in de tekstuele beschrijving is er wel al sprake van het voorprogramma. We kunnen meegeven dat de N9 een organisatie rol opneemt, en dat |Gorik van Oudheusden, die Zwangere Guy [[Property:P14|genoemd wordt], de performende [[Property:P15|rol] heeft. De Huysmanshoeve is de locatie.
• Het voorprogramma krijgt ook een eigen fiche, en ook hier verwijst de tekstuele beschrijving naar het hoofdconcert. We geven mee aan dat het een onderdeel is van het hoofdconcert. Voor de rest gebruiken we dezelfde logica om aan te geven dat de N9 een organisatie rol opneemt op de locatie Huysmanshoeve, en dat DJ Dysfunkshunal de DJ rol op zich neemt.

Nood aan meer voorbeelden? Laat het weten op de overlegpagina.

Hoe ziet de data eruit?

Dansers en choreografen

Welke dansers en choreografen enzo werkten tussen 1980 en 2000 samen aan meer dan 10 verschillende werken?

PREFIX kp:<https://osloddt.wikibase.cloud/entity/> PREFIX kpt:<https://osloddt.wikibase.cloud/prop/direct/> PREFIX kpp:<https://osloddt.wikibase.cloud/prop/> PREFIX kppq:<https://osloddt.wikibase.cloud/prop/qualifier/> PREFIX kpps:<https://osloddt.wikibase.cloud/prop/statement/> PREFIX xsd: <http://www.w3.org/2001/XMLSchema#>

SELECT DISTINCT ?creditA ?creditALabel (COUNT(?werk) AS ?werkCount) ?creditB ?creditBLabel WHERE {

 ?werk kpt:P17 ?begindatum.
 FILTER (?begindatum >= "1980-01-01T00:00:0+00:00"^^xsd:dateTime && ?begindatum < "2000-01-01T00:00:00+00:00"^^xsd:dateTime)
 ?werk kpt:P8 ?discipline.
 FILTER(?discipline IN (kp:Q68584,kp:Q68551,kp:Q68559,kp:Q68558,kp:Q68571,kp:Q68586,kp:Q68597,kp:Q68613,kp:Q68626,kp:Q68630,kp:Q68635,kp:Q68641,kp:Q68652,kp:Q68687,kp:Q68713,kp:Q68716,kp:Q68726,kp:Q68756,kp:Q68763,kp:Q68779,kp:Q68786,kp:Q68790))
 ?activiteit kpt:P4 ?werk.
 ?activiteit kpp:P42 ?statementA.
 ?statementA kppq:P15 ?roleA.
 FILTER(?roleA IN (kp:Q69028,kp:Q69752,kp:Q69029,kp:Q69030,kp:Q68959,kp:Q69051,kp:Q69052,kp:Q69053,kp:Q69068,kp:Q69069,kp:Q69070,kp:Q69071,kp:Q69135,kp:Q69136,kp:Q69360,kp:Q68983,kp:Q68984,kp:Q69080,kp:Q69081,kp:Q69083,kp:Q69084,kp:Q69289,kp:Q69536,kp:Q69537,kp:Q69436,kp:Q69437,kp:Q69438,kp:Q69439,kp:Q69534,kp:Q69006,kp:Q69007,kp:Q69008,kp:Q69036,kp:Q69037,kp:Q69291,kp:Q69292,kp:Q69479,kp:Q69480,kp:Q69481,kp:Q69482,kp:Q69252))
 ?statementA kpps:P42 ?creditA.
 ?activiteit kpp:P42 ?statementB.
 ?statementB kppq:P15 ?roleB.
 FILTER(?roleB IN (kp:Q69028,kp:Q69752,kp:Q69029,kp:Q69030,kp:Q68959,kp:Q69051,kp:Q69052,kp:Q69053,kp:Q69068,kp:Q69069,kp:Q69070,kp:Q69071,kp:Q69135,kp:Q69136,kp:Q69360,kp:Q68983,kp:Q68984,kp:Q69080,kp:Q69081,kp:Q69083,kp:Q69084,kp:Q69289,kp:Q69536,kp:Q69537,kp:Q69436,kp:Q69437,kp:Q69438,kp:Q69439,kp:Q69534,kp:Q69006,kp:Q69007,kp:Q69008,kp:Q69036,kp:Q69037,kp:Q69291,kp:Q69292,kp:Q69479,kp:Q69480,kp:Q69481,kp:Q69482,kp:Q69252))
 ?statementB kpps:P42 ?creditB.
 FILTER(?creditA != ?creditB)
 SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language "[AUTO_LANGUAGE],nl,en" . }

} GROUP BY ?creditA ?creditALabel ?creditB ?creditBLabel HAVING (?werkCount >= 10)

Releases en hun contributors

Een overzicht van jazz/folk/wereldmuziek albums in de databank, met de contributors:

PREFIX kp:<https://osloddt.wikibase.cloud/entity/> PREFIX kpp:<https://osloddt.wikibase.cloud/prop/direct/> SELECT DISTINCT ?release ?releaseLabel ?contributor ?contributorLabel WHERE {

?release kpp:P13 kp:Q58532.
?release kpp:P8 kp:Q68897.
?track kpp:P43 ?release.
?track kpp:P4 ?work.
{ ?release kpp:P42 ?contributor. } UNION { { ?track kpp:P42 ?contributor. } UNION { ?work kpp:P42 ?contributor. } }
SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language "[AUTO_LANGUAGE],nl,en" . }

} ORDER BY ASC(?releaseLabel)